BAB 7 : RANCANGAN PENGAJARAN INDIVIDU

7.1   Pengenalan

·         Melalui Seksyen 41 Akta Pendidikan 1996 Peraturan-Peraturan Pendidikan (Pendidikan Khas) 2007 mengariskan: ”Rancangan Pendidikan Individu” ertinya satu dokumen yang menjelaskan matlamat perancangan pendidikan yang dirancang untuk setiap murid pendidikan khas dan dijadikan panduan oleh guru dalam proses pengajaran dan pembelajaran dan boleh menyatakan tahap pencapaian murid.

·         Rancangan Pendidikan Individu (RPI) diguna pakai dalam pelaksanaan kurikulum Pendidikan Khas yang digubal oleh Panel Khas RPI juga berperanan sebagai rekod pengajaran guru.

·         Pekeliling Ikhtisas Bil. 7/2004:  Pelaksanaan Kurikulum Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran Sekolah Rendah dan Sekolah Menengah, para (5) menyebut, “Bagi memastikan keberkesanan kurikulum ini (kurikulum alternatif) Rancangan Pendidikan Individu (RPI) setiap murid hendaklah di sediakan”.

7.2   Definisi RPI

·         RPI merupakan satu dokumentasi perancangan berstruktur dengan langkah yang berbeza dan keperluan pengajaran yang sepatutnya untuk membantu murid berkeperluan khas mencapai objektif yang telah dikenalpasti.                          

7.3   Rasional Penghasilan RPI

·         Mengikut Renault (1987), penghasilan RPI bukan sahaja untuk murid-murid bermasalah pembelajaran, tetapi juga digalakkan bagi murid-murid yang mempunyai prestasi pencapaian yang amat rendah berbanding dengan rakan se kelas atau sebaya dalam sebahagian besar kurikulum, serta memerlukan langkah-langkah intervensi jangka panjang.

·         RPI juga sesuai bagi murid bermasalah pembelajaran tetapi juga murid berkeperluan khas lain, seperti mereka yang mempunyai masalah pendengaran, penglihatan, cacat anggota dan lain-lain kecacatan.

·         Kemahiran atau masalah yang perlu fokus utama ialah pengurusan diri, interaksi sosial, masalah tingkah laku,  emosi dan intelek. Guru perlu pilih satu sahaja mana-mana yang perlu diutamakan mengikut masalah yang paling berat sekali.

·               Bagi murid yang mengikuti program inklusif akademik samada masalah penglihatan, masalah pendengaran, masalah pembelajaran dan pelbagai kecacatan, RPI haruslah dibina berdasarkan aspek sosial, emosi dan rohani atau subjek akademik yang penting seperti  Bahasa Malaysia dan Matematik.

7.4  Elemen Rancangan Pendidikan Individu

·         Fokus kepada 3 atau 4 sasaran utama dipilih daripada komponen yang berkaitan dengan bidang utama komunikasi, literasi, matematik, tingkah laku, dan kemahiran sosial yang sesuai dengan keperluan murid. Elemen utama yang perlu ada:

4.1 Kekuatan dan kelemahan murid

4.2 Matlamat jangka panjang

4.3 Objektif jangka pendek

4.4 Strategi pengajaran yang dicadangkan

4.5 Kemudahan atau perkhidmatan sokongan yang diperlukan

4.6  Penyemakan semula perancangan dan penilaian.

·         Guru tidak digalakkan meletakkan terlalu banyak sasaran/ objketif pada  satu masa .

·         Pelaksanaan RPI bukan hanya  diatas kertas guru mesti melaksanakan intervensi dengan strategi yang dirancangkan dalam tempoh waktu yang ditetapkan.

7.5  Ciri-ciri Rancangan Pendidikan Individu

·         Komprehensif dan merangkumi pelbagai bidang

·          Matlamat yang spesifik dan objektif yang boleh diukur

·         Berasaskan urutan perkembangan kemahiran

·         Bersesuaian dan realistik (boleh dicapai)

·         Penggunaan bahasa yang mudah difahami

·          Digubal dan dipersetujui  bersama pasukan pelbagai disiplin

7.6  Konsep RPI

·         RPI menjadi perancangan berasaskan:

i)     ‘Apa’ yang diajar

ii)    ‘Bagaimana’ sepatutnya diajar

iii)    ‘Kekerapan’ pengetahuan, kefahaman dan kemahiran  sasaran sepatutnya

      diajar melalui penambahan atau aktiviti yang berpandukan kurikulum.

·         RPI merupakan satu dokumentasi perancangan berstruktur dengan langkah yang berbeza dan keperluan pengajaran yang sepatutnya untuk membantu murid berkeperluan khas mencapai objektif yang telah dikenalpasti.

·         RPI  adalah satu dokumen kerja rasmi yang mesti dilaksanakan dan kegagalan menyediakan dokumen tersebut boleh dikenakan tindakan tatatertib.

·         RPI  mestilah mudah diakses dan difahami oleh semua yang berkenaan.

·          RPI  juga sesuai dihasilkan bagi murid berkeperluan khas yang mengikuti kurikulum kebangsaan.

7.           Kepentingan Rancangan Pendidikan Individu

7.1   Murid

·         Setiap RPI yang digubal untuk mengenalpasti keperluan murid-murid dan  cara bagaimana keperluan-keperluan tersebut dapat dipenuhi seperti  peralatan khas seperti alat bantu mendengar, kanta pembesar dan   mesin  Braille. Juga bidang khas seperti orientasi dan mobiliti, kemahiran hidup dan  bahasa isyarat.

7.2    Guru matapelajaran/kelas/resos

·         Memberi peluang kepada guru untuk mendapat maklumat tentang murid.

·          Menyediakan forum untuk mendapatkan sokongan dan khidmat bantu daripada pihak yang berkenaan.

·         Menyediakan dokumentasi bagi tujuan kesinambungan amalan dalam khidmat bantu sokongan diperlukan. 

·          Memastikan bidang tugas yang memerlukan nasihat golongan professional.

·          Memastikan salinan dokumen RPI disediakan untuk ibu bapa dan murid.

·          Memastikan RPI disimpan dan difailkan dengan baik serta  hasil laporan dimasukkan dalam rekod kemajuan atau profil murid.

·         Menyediakan penilaian diagnostik yang sesuai bagi memastikan kekuatan dan keperluan murid.

·         Menyemak , mengemaskini matlamat dan objektif di awal tempoh persediaan RPI.

·         Memberi nasihat bagi keperluan peralatan khas.

·         Bertanggungjawab membina aktiviti pembelajaran yang dapat memenuhi keperluan murid,

·         Mengajar dan menilai pencapaian setiap objektif RPI.

·         Mengekalkan komunikasi dan hubungan baik dengan pihak ibu bapa, guru-guru  lain, profesional dan pegawai khidmat bantu yang terlibat.

7.3        Ibu Bapa

·         Memberi peluang untuk terlibat secara langsung dalam penyediaan matlamat dan objektif pembelajaran anak mereka.

·          Memberi peluang untuk mendapat penerangan dengan jelas tentang perkara yang perlu dilakukan bagi membantu pembelajaran anak mereka di rumah.

·          Menyediakan  forum untuk meminta pertolongan, resos, sokongan dan perkhidmatan daripada pihak yang berkenaan.

·          Memberi peluang untuk  berkongsi maklumat dengan golongan professional yang terlibat secara langsung dengan anak mereka.

·          Ahli Pasukan Pelbagai Disiplin yang berkaitan.

·          Memperolehi maklumat yang sistematik melalui penilaian pelbagai disiplin untuk mengenal pasti keperluan individu murid

·          Mengenal pasti program latihan dan penilaian semula yang bersesuaian dengan keperluan murid.

7.4  Jawatankuasa RPI

·         Dapat berbincang tentang kemudahan (contohnya penterjemah bahasa isyarat dan lain-lain) yang dapat membantu murid belajar dengan lebih berkesan.

·          Mengenalpasti bentuk khidmat bantu yang diperlukan.

·         Menyediakan rangka panduan pembelajaran yang selari dengan keperluan pentaksiran kurikulum.

·         Setiap  ahli dapat berkongsi maklumat tentang tingkah laku dan bentuk atau kaedah pengajaran dan pembelajaran yang sesuai dengan keperluan individu murid.

·         Menentukan peranan dan tanggungjawab setiap ahli pasukan setiap ahli memainkan peranan penting dan perlu bekerjasama di dalam proses membina  RPI.

·          Memastikan perlaksanaan RPI dengan menilai dan mengemaskini laporan sekurang-kurangnya dalam tempoh  3 bulan atau 6 bulan sekali mengikut keperluan.

·         Memastikan perbincangan keperluan transisi dapat diusahakan bersama pihak ibu bapa, komuniti tempatan dan juga institusi pendidikan tinggi.

8. Garis Panduan Penghasilan RPI

·         Jawatankuasa RPI hendaklah dianggotai oleh Pengetua atau Guru Besar, Guru Penolong Kanan Pentadbiran, Guru Penolong Kanan Pendidikan khas atau Penyelaras Program Pendidikan Khas, semua guru pendidikan khas,  semua ibu bapa atau wakil kumpulan ‘multi-disciplinary’ mengikut keperluan dan  murid.

·         Guru pendidikan khas menjalankan ujian diagnostik secara pemerhatian, temubual, ujian lisan, ujian bertulis.

·         Perbincangan  dan laporan dibuat bersama ibu bapa dan jawatankuasa.

·         Menetapkan kemahiran atau masalah yang perlu diberi perhatian.

·         Menetapkan matlamat dan objektif.

·         Membina RPI dan menetapkan cadangan strategi untuk atasi masalah.

·         Menjalankan intervensi bersama sumber dan alatan yang diperlukan.

·         Menetapkan tarikh semakan semula dan menganalisis dapatan.

·         Menjalankan laporan pencapaian berjaya atau gagal.

·         Sekiranya gagal , menetapkan semula  strategi dan tarikh semakan semula oleh jawatankuasa.

Rumusan

·         Penghasilan dokumen bertulis RPI yang lengkap dan mantap dapat membantu ke arah mencapai matlamat ‘Pendidikan Untuk Semua’ dan   ‘Pendemokrasian Pendidikan’.

·         Penjanaan RPI membantu dalam memaksimumkan potensi semula jadi murid.

·         Garis panduan pelaksanaan RPI boleh dirujuk di dalam buku Panduan Rancangan Pengajaran Individu terbitan Jabatan Pendidikan Khas, Kementerian Pelajaran Malaysia.